Dwa zamki w jeden dzień

Proponowana trasa liczy 12,5km (w jedną stronę) i przebiega w większości po ścieżce pieszo rowerowej (ok. 8,5km).

Na terenie gminy Biała obecnie znajdują się dwa zamki: w Białej i Chrzelicach – nieduża odległość między nimi zachęca do odwiedzenia ich w ciągu jednej niezbyt uciążliwej wycieczki rowerowej.

Bialski zamek mieści się obecnie przy ul. Armii Krajowej 8, niedaleko centrum miasta. Stanowi własność prywatną i jest niedostępny dla zwiedzających, aczkolwiek dobry stan zachowania i słabe zadrzewienie w parku wokół niego sprawiają, że można podziwiać go z ul. Armii Krajowej, ul. Moniuszki oraz ul. Góra Wolności. Przy ul. Góra Wolności zachowały się znaczne fragmenty murów obronnych, w które okalały centralną zabudowę miasta, w tym również zamek. Zamek przechodził kilkakrotne przebudowy i rozbudowy. Obecny wygląd, utrzymany w stylu barokowym, został również nieco zmieniony w XIXw., gdy zabudowano arkady, a w obiekcie funkcjonowało seminarium nauczycielskie.

W okolicach zamku, na Rynku można skorzystać z oferty lokali gastronomicznych i zwiedzić przy okazji inne zabytki: kościół rzymsko-katolicki pw. Wniebowzięcia NMP, pomnik św. Jana Nepomucena i pomnik Matki Boskiej oraz kościół ewangelicki.

Aby udać się do Chrzelic, należy kontynuować wycieczkę wyznaczoną ścieżką pieszo-rowerową przy ul. Armii Krajowej i Opolskiej. Następnie ścieżka wyprowadza poza miasto w kierunku Opola i biegnie przez Krobusz oraz Dębinę, za którą należy skręcić do Łącznika, największej wisi gminy Biała, w której znajduje się punkt bankowy, punkt pocztowy, apteka, kilka sklepów, pizzeria z kręgielnią, cukiernia, boiska z siłownią zewnętrzną oraz tyrolką. Zabytkiem jest kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP z pięknymi freskami i witrażami, w a także starym obrazem przedstawiającym św. Walentego, w którego tle artysta uwiecznił dawny wygląd zamku w Chrzelicach –punktu docelowego tej wycieczki.

Aby dojechać do Chrzelic, należy przejechać cały Łącznik wzdłuż ulicy Św. Walentego w kierunku Opola. Pierwsze budynki po wjeździe do Chrzelic stanowią dawne zabudowania zamkowe, a sam zamek – obecnie jego ruiny – mieści się wśród zadrzewień dawnego parku. Zabytek stanowi własność prywatną, ale park i zamek nie są ogrodzone. Jeszcze w połowie XXw. w zamku znajdowały się mieszkania, jednakże na skutek zaniedbań popadł w ruinę. Początki zamku nie są dokładnie znane i data jego powstania nie jest ustalona. Na okres ok. 100lat (od 1816 r.), kiedy dzierżawiony był przez rodzinę Hellerów, przypada okres jego największej świetności i rozwoju całej miejscowości.

Alternatywą powrotu do Białej jest trasa przez Mokrą do Radostyni, w której do dziś zachował się jej charakterystyczny układ z podziałem na dawną wieś kmiecą i  zespół pałacowo-parkowy (w miejscu zamku).  Pozostały także zabudowania po dawnym folwarku, w których od 1815 r. rezydował Edward Heller, zarządca i dzierżawca majątku chrzelickiego. Z Radostyni można wrócić na ścieżkę pieszo-rowerową  prowadzącą do Białej. Taki powrót jest nieco dłuższy i liczy ok. 13,8km.