×

Wyszukaj w serwisie

0 °C

Miejski Szlak

time.png

1 dzień

square.png

5 h

road.png

6 km

 

Zachęcamy do spaceru po Białej, poznając obiekty ujęte na trasie proponowanego Miejskiego Szlaku!

Warto przy tym zaopatrzyć się w drukowaną wersję „Przewodnika po Białej” lub skorzystać z niego na tej stronie (górne menu na stronie głównej). Polecamy!

Kolejność obiektów zabytkowych (od nr 1 do nr 16) sugeruje przebieg trasy, aczkolwiek każdy może dostosować ją do własnych preferencji i przy okazji skorzystać z dowolnych form rekreacji, które wskazano jako punkty od nr 17 do 22. Na załączonym planie Białej celowo nie wskazano pkt 5, którym są mury obronne, ponieważ dostępne są w kilku miejscach.

  1. Kościół pw. Św. Piotra i Pawła na Starym Mieście
    Zlokalizowany jest w najstarszej części Białej, a obecna świątynia pochodzi z 1690r. Budowla utrzymana jest w stylu gotyckim, wyposażenie zaś jest barokowe. Na uwagę zasługuje ołtarz z symultanicznym przedstawieniem patronów, a także obraz św. Jakuba i św. Walentego.
  2. Wieża wodna
    Znajduje się w obniżeniu terenu między Starym Miastem a obecnym centrum miasta. Pochodzi z przełomu XVI/XVII w., co czyni ją jednym z najstarszych tego typu obiektów w Polsce. Została wybudowana w celu dostarczania wody do zamku, a z czasem dla innych części miasta. Wysokość wieży wynosi 19,7m.
  3. Zamek
    Mieści się przy Pl. Zamkowym, w niewielkiej odległości od Rynku. Powstał już w średniowieczu w miejscu dawnej warowni, jednak obecny jego kształt i wygląd to wynik przebudowy w stylu wczesno brakowym z XVIIw. dokonany przez ród Prószkowskich, ówczesnych właścicieli.
  4. Krzyże pokutne
    W Białej znajdują się dwa: jeden przy południowej ścianie zamku, drugi pod krzyżem wotywnym na skrzyżowaniu ul. Opolskiej i ul. Szynowice. Krzyże pokutne (pojednania) stawiał zabójca, w miejscu popełnienia zbrodni, celem zadośćuczynienia za popełniony czyn. Krzyż w północnej części miasta prawdopodobnie znajduje się we właściwym dla siebie miejscu, to krzyż przy zamku pierwotnie stał za miastem w kierunku Nysy.
  5. Mury obronne
    Powstały na przełomie XIII/XIVw. z cegły i kamienia, strzegąc centrum miasta z Rynkiem i przyległymi ulicami, kościołem i prawdopodobnie zamkiem. Ich obecna wysokość dochodzi do ok. 3,5m, co stanowi połowę pierwotnej wysokości umocnień. Zachowały się na odcinkach o różnej długości, pozwalających jednak na łatwe odtworzenie ich przebiegu, widoczne są również niektóre półokrągłe baszty. Najlepszy dostęp do istniejących fragmentów obwarowań miejskich: ul. Góra Wolności, podwórze kościoła parafialnego, ul. Szkolna, ul. Kościuszki (za dawnym kościołem ewangelickim), ul. Wałowa.
  6. Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
    Pochodzi z 1550r. Wieża kościoła w stylu renesansowym, z charakterystycznym tynkiem, została zbudowana nieco później. Uwagę zwraca nietypowy ołtarz główny: obejmuje nie tylko nastawę ołtarzową, ale i figury apostołów umieszczone na ścianie prezbiterium za nią. Na jednym z bocznych ołtarzy (ś. Teresy) widoczna jest panorama miasta Biała.
  7. Figury na bialskim Rynku
    W centrum Rynku znajdują się dwie figury z piaskowca, na postumencie z tego samego materiału oraz granitowych stopniach. Figura bliżej kościoła parafialnego przedstawia Najświętszą Maryję Pannę Niepokalanie Poczętą (1865r.). Figura znajdująca się bliżej budynku Urzędu Miejskiego przedstawia św. Jana Nepomucena (1867r.). Obie figury są bardzo dynamiczne i ekspresyjne.
  8. Kamienice bialskiego Rynku
    Otaczały niegdyś Rynek z wszystkich stron, jednakże strona wschodnia (z ówczesnym gmachem ratusza) została zbombardowana wczesną wiosną 1945r. – na tym miejscu w latach 70. wybudowano bloki. W odniesieniu do zachodniej pierzei stosowano określenie „dziewięć domów – osiem błogosławieństw” z uwagi na to, że mieściło się tam aż 8 karczm.
  9. Dawny kościół ewangelicki
    Mieści się przy ul. Kościuszki 10. Poświęcony został w 1873r., po niespełna roku jego budowy. Służył wspólnocie ewangelickiej do 1945r., kiedy to w Białej ją rozwiązano. W latach 80tych XXw. znajdowała się tam stolarnia i wnętrze kościoła podzielono na 3 kondygnacje, na których obecnie mieści się m.in. izba regionalna, biblioteka, punkt informacji turystycznej.
  10. Wieża prudnicka
    Stanowi najlepiej zachowany element umocnień miasta, a znajduje się przy wyjeździe z Rynku w stronę Prudnika. Wybudowana została w XVw. Jej wysokość to 23m i dzięki niedawno przeprowadzonemu remontowi wnętrza, możliwe jest bezpieczne wejście aż pod sam dach. W swej historii wieża pełniła również funkcję więzienia, a także składu broni.
  11. Wieża ciśnień
    Powstała w 1913r. jako element nowego wodociągu dla miasta Biała i tę funkcję pełniła przez kilkadziesiąt lat. Stoi w widocznym miejscu, na pagórku za miastem. W górnej części budowli znajduje się zbiornik na wodę, stąd tez niezbędne były widoczne z daleka zegary wskazujące poziom wody. Zagadkowy jest cel umieszczenia nad wejściem płaskorzeźby z herbem i datą 1564
  12. Pomnik poległych w I wojnie światowej
    Znajduje się w dolnej części parku miejskiego w Białej przy ul. Prudnickiej. Pochodzi z 1922r. To charakterystyczny wielobok z kopułą i wypisanymi nazwiskami poległych bialszczan na granitowych płytach wokół. Nie wszystkie się zachowały, ponieważ w latach 70.XXw. został zdemontowany. Ponownie postawiono go w pierwotnym miejscu w 1991r. i odnowiono w 2021r.
  13. Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna
    Pochodzi z 1914r. i został postawiony na pagórku za parkiem miejskim z inicjatywy Męskiego Towarzystwa Gimnastycznego w Białej na cześć „ojca” i twórcy niemieckiego systemu w gimnastyce. Na kamieniu widoczny jest brązowy relief z popiersiem Jahna. Godło ruchu gimnastycznego to 4 litery F, ułożone w kształcie krzyża, znaczą: frisch (świeży), fromm (pobożny), froh (wesoły) i frei (wolny).
  14. Cmentarz żydowski
    To najstarszy (z początku XVIIw.) i jeden z największych kirkutów na Śląsku. Położony jest na zachodnim, stromym zboczu wzgórza Kopiec – zajmuje ponad 0,5ha. Pochowano tu ponad 3000 osób z Białej i okolic, jednak zachowanych jest ok. 900 macew, brama główna oraz fragmenty ogrodzenia i domu przedpogrzebowego.
  15. Grodzisko średniowieczne wraz z szańcem szwedzkim
    Położone jest na szczycie wzgórza Kopiec, w bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza żydowskiego. Grodzisko to obecnie zabytek archeologiczny (tzn. brak widocznych pozostałości budynków), ale zachowało się charakterystyczne uksztaltowanie terenu, czyli fosa, wał i majdan. Wgłębienie wewnątrz pochodzi z czasów okopów szwedzkich podczas wojny 30-leteniej. Obecnie obiekt stanowi system alejek spacerowych.
  16. Źródełko pod św. Lipą
    To urokliwe miejsce znajduje się przy drodze między basenem miejskim, a dawnym młynem – ok. 200m od smażalni ryb. Nazwę wzięło od miejsca, w którym woda wybija na powierzchnię. Według legendy, woda ze źródła ma leczniczą moc na choroby oczu. Zauważyła to żona dawnego burmistrza Białej, p. Tautz, która w latach 30.XXw. zadbała o to miejsce i postawiła drewniany krzyż. W 2020r. otoczenie źródełka zostało na nowo udostępnione.

 

Loga unijne

Strona została zmodernizowana w ramach projektu „Nasze pogranicze – doceniamy siebie i sąsiadów!” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice

Herb Gminy Biała   Gmina Biała
ul. Rynek 10, 48-210 Biała
turystyka@biala.gmina.pl